free bootstrap templates

Les 2:
machines maken
die intelligentie
nabootsen

Mobirise

Een uitdaging

Het is voor de mens altijd een uitdaging geweest om automaten te maken die eruit zien als een levend wezen. Een fraai voorbeeld van die wens is de eend die je hier naast ziet. 

Deze mechanische eend werd in 1739 door de Franse uitvinder Jacques de Vaucanson gemaakt. Zijn eend zou hem in heel Europa beroemd maken. Die eend kon namelijk tot grote verbazing van de kijkers graan dat voor hem lag opeten – en daarna (ogenschijnlijk) verteren. Na een kleine pauze kwam er aan de andere kant een klodder poep uit....

Ook zangvogels werden met ingenieus vernuft nagemaakt. Zo konden de rijken zich veroorloven om een mechanische kanarie te hebben. 
Nogmaals, het zijn allemaal voorbeelden waarbij de uitdaging duidelijk is: kopieer de natuur zo goed mogelijk.

Hieronder een prachtig voorbeeld.

Mobirise

Een drang die tot fraude leidt

Dat die uitdaging groot was, blijkt wel uit de machine die 'de schakende Turk' werd genoemd. Deze unieke automaat werd n 1770 onthuld door de Hongaarse edelman en uitvinder Wolfgang von Kempelen. Hij wilde zo vooral indruk maken op keizerin Maria Theresa van Oostenrijk. De mensen moeten in die tijd met stomheid zijn geslagen... een automaat die zo goed kan denken dat hij het zelfs tegen de mens kan opnemen. Misschien is de schakende Turk wel de aftrap geweest voor de bekende uitdaging om met een machine de wereldkampioen schaken te verslaan. Helaas, het gaat hier om fraude. In de machine was een ruimte ingebouwd waarin een echte mens het feitelijke denkwerk deed. Helaas zijn van de schakende Turk alleen nog afbeeldingen beschikbaar. Door een brand raakte het verwoest.

Gelukkig werden er ook automaten gebouwd die niet op fraude berustten. Zo vond de beroemde Franse filosoof en wiskunde Blaise Pascal een rekenmachine uit om zijn vader te helpen die belasting inspecteur was. En Leibnitz vond een automaat uit die vrij ingewikkelde berekeningen kon uitvoeren. 

Mobirise

Charles Babbage

Het bekenden van een automaat waarmee je allerlei complexe berekeningen kunt uitvoeren vond in eerste instantie een hoogtepunt in de mechanische 'Analytic Engine die door Charles Babbage is bedacht. De machine is zo complex dat hij helaas nooit in de praktijk is gerealiseerd. het is aardig om op te merken dat een groep Engelsen (wie anders...) toch de poging maakt om zo'n pronkstuk te maken.

Het gaat in dit kader veel te ver om in te gaan op het hoe en wat van deze machine. Wat we wel opmerken is dat deze machine was ontworpen om ingewikkelde berekeningen uit te voeren. De standen van de tandwielen - de machine bestond uit heel veel tandwielen - stellen getallen voor en dit is een belangrijk gegeven: wil je gegevens bewerken dan moet je die gegevens op een of andere wijze kunnen representeren. Bij Babbage gaat het nog op de stand van de tandwielen, Later zullen we zien dat gegevens worden vastgelegd aan de hand van reeksen enen en nullen. Een machine die dit soort gegevens kan bewerken (dus reeksen enen en nullen) noemen we een digitale rekenmachine.

Klein detail: Babbage werd zo bewonderd en als genie opgevat dat zijn hersens op sterk water zijn gezet in de hoop dat men later zou kunnen ontdekken waar die genialiteit in de hersenen zou zijn terug te vinden...


Mobirise

The analytic Engine

Hier zien we een deel van Babbage's droom. Een belangrijk punt bij Babbage was de opdracht om programma's voor zo'n machine te ontwerpen zodat verschillende berekeningen zouden kunnen worden uitgevoerd. Hier zien we dus het concept 'programma' ontstaan.

Wie op een regenachtige dag Londen bezoekt (en meestal bof je want het regent daar vaak....) kan in het beroemde Science Museum de werken van Babbage bekijken. 

analylic engine
Mobirise

Lada Ada Lovelace, docher van Lord Byron

Deskundigen die het werk van Babbage kennen weten ook hoe balangrijk zijn vriendin Lady Ada Lovelace was. Ada Lovelace was de dochter van Lord Byron. Haar moeder kon het uiteindelijk totaal niet meer vinden met de geldverkwistende Byron en hield haar dochter van hem weg. Ada was ook niet over te halen om als lady al die parties te bezoeken die door rijke aristocratie werden georganiseerd. Ze walgde ervan en besloot zich toe te leggen op de wiskunde. Ada Lovelace wordt algemeen gezien als de eerste programmeur (of moeten we zeggen programmeuse...). Het is vrij onbekend dat ook bij de eerste grote computers het vooral vrouwen waren die zeer belangrijke programma's schreven.

Het gaat niet alleen om rekenen
Het grote belang van Ada Lovelace is het feit dat zij als eerste aangaf dat - mits de computer slim gebouwd is - je ook hele andere dingen met een computer zou kunnen doen. We kijken hier naar een van de belangrijkste kenmerken van een computer; de algemene inzetbaarheid. 



Opgave

Geef bij de volgende vragen aan of de uitkomst zal bestaan uit een berekening met getallen of dat het niet om zo'n berekening gaat. Klik op de vraag om ons antwoord te zien.

Natuurlijk gaat het hier om het uitvoeren van berekeningen met getallen. De banen van de aarde, de maan t.o.v. de stand van de zon kunnen berekennd worden. Geallenwerk dus.

Het gaat hier in eerste instantie om het vergelijken van woorden in de tekst met woorden in een naslagtabel. Geen getallenwerk dus.

Het gaat hier allereerst om het analyseren van de stand. Kan de koning van de tegenstander geen kant meer op, en jij bedreigt de koning dan staat de tegenstander schaaakmat. Geen getallen werk dus.

Mobirise
Mobirise

Alan Turing

Alan Turing wordt als een van de belangrijkste wetenschappers van Engeland beschouwd. Als eerbetoon wordt hij zelfs op Engelse bankbiljetten afgebeeld. Dat is ook het inlossen van een ereschuld want was het niet diezelfde overheid die Turing tot zelfmoord bracht. Hij kon niet langer verdragen hoe men met hem omging op grond van zijn homoseksualiteit.

Turing was de eerste die:
- aan heeft gegeven dat je zo'n beetje alles kunt doen met een erg eenvoudige computer die alleen maar met nullen en enen werkt;
- een krachtige computer bouwde om daarmee de geheimtaal van de Duitsers te ontcijferen en daarmee heeft bijgedragen aan een verkorting van de Tweede Wereldoorlog.

Toen de Nobelprijs werd ingevoerd bestond er nog geen informatica. Informatici krijgen dus nooit een Nobelprijs. Om dat gemis te compenseren is de hoogste prijs die men in de informatica kan winnen de 'Turing Award'. 



Mobirise

De ontwikkeling van computers gaat verder

Na de Tweede Wereldoorlog vindt er een versnelde ontwikkeling van computers plaats. De computer zou 2 volstrekt niet voorspelde ontwikkelingen doormaken die de wereld van nu een totaal ander aanzicht hebben gegeven.
Rechts zien we nog zo'n supercomputer van IBM. Bakbeesten die een vermogen kostte. Alleen multinationals konden zich zo'n computer veroorloven... en defensie natuurlijk.

En wie had kunnen denken dat iedereen nu een computer op zak heeft die vele malen krachtiger is dat die supercomputer van toen. Inderdaad, de smartphone van nu is vele malen krachtiger dan dat bakbeest op de foto. De reden: de uitvinding van de transistor, gevolgd door de uitvinding van de chip. Het is niet zo belangrijk om op alle details in te gaan. De conclusie is duidelijk. Computers kosten in feite niets meer... Als je de vergelijking met een auto wil maken, dan zou de moderne auto slechts enkele centen kosten... 




En dan gebeurt er weer iets dat niemand had kunnen bedenken...

Mobirise

Internet

Timothy John (Tim) Berners-Lee (Londen, 8 juni 1955) is samen met zijn toenmalig manager, de Belg Robert Cailliau, de bedenker en grondlegger van het world wide web of wereldwijde web (www). Daarmee was ook internet geboren. Internet heeft de wereld veranderd:
- alle bedrijfsprocessen bij grote bedrijven werken op grond van internet;
- bij de sturing van alle processen van de overheid is internet onmisbaar;
- communicatie, smartphones, tablets, enz. het is allemaal niet mogelijk zonder internet. De volgende video geeft een korte uitleg.

Wat is internet

Deze video is in eerste instantie voor scholen gemaakt. Dat heeft in ieder geval het voordeel dat de video helder is en geen overbodig lastige termen hanteert. 

Mobirise

Opgave

Voor senioren is dit een erg bijzondere tijd.... ze hebben de opkomst van de computer, de intruductie van de goedkope homecomputer, internet, tablet en smartphone allemaal meegemaakt! Voor de kinderen van nu is het stof zoals de senioren vroeger iets moesten leren van de stoommachine. Ga eens na of je nog weet wanneer:
- de eerste goedkope homecomputer kwam (bijv. de populaire Commodore 64);
- je voor het eerst met internet te maken had;
- je voor het eerst een tablet zag.
Ga met Google na met welke jaartallen deze gebeurtenissen corresponderen..

naar les 3